Türkiye'de İş Kazası ve Meslek Hastalığı İstatistikleri

İş kazası, kişinin hayatı söz konusu olduğu zaman yaralanma, sakatlanma, ölüm gibi sonuçları beraberinde getirmektedir. Bununla beraber işverenlere, devlete yüklenilen ağır maddi maliyetlerin de olduğu bilinmektedir. Dünyada iş kazaları ve meslek hastalıklarından dolayı günde ortalama olarak 5500 kadar kişinin hayatını kaybettiği kaydedilmektedir. İş kazası ve meslek hastalığı istatistikleri incelendiği zaman bu sonuçlar elde edilmektedir. Başka bir deyişle de dünyada her dakikada dört kişinin iş kazasından ötürü yaşamını kaybettiği anlaşılmaktadır.

İş kazası istatistikleri ekonomik açıdan incelendiği zaman dünya ekonomisi üzerindeki etkisinin yılda 600 milyar dolardan fazla olduğu söylenmektedir. Oysa iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi için harcanan para, kazalar sonucunda harcanan paradan kat kat daha fazlasıdır. Çünkü sektörel iş kazası istatistikleri incelendiği zaman da işyerlerinde alınan önlemlerin, can ve mal kaybını önleme konusunda etkisinin olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca üretim ve hizmetlerde beklenmeyen maliyetlerin de önünde geçilmektedir.

Türkiye’de İş Kazası İstatistikleri Nasıldır?

Ülkemizde gerçekleşmiş olan iş kazaları ve meslek hastalıklarıyla ilgili bazı veriler bulunmaktadır. Bu veriler her yıl düzenli olarak SGK tarafınca yayımlanmaktadır. SGK istatistiklerine bakıldığı zaman 2019 yılında toplamda 423.551 iş kazasının kayıt altına alındığı anlaşılmaktadır. Bu da her saat başına 48 kişiden fazlasının iş kazası yaşadığı doğrulanmaktadır. Türkiye’de iş kazası istatistikleri incelendiği zaman 211 ve 2019 yılları arasında kaza oranının artış gösterdiği anlaşılmaktadır. Ancak bu artışın, kazaların kayıt alına alınmasıyla ilgili zorunluluklar, kaza bildirimlerinin dijitale taşınması gibi pek çok faktörü de barındırmaktadır.

Son yıllarda Türkiye iş kazası istatistikleri incelendiği zaman ölümlü iş kazalarında azalma yaşandığı görülmektedir. 2019 senesinde toplamda 1147 kişinin iş kazası nedeniyle hayatını kaybettiği kaydedilmiştir. Ölümlü iş kazalarıyla ilgili her sene yapı işlerinde değişim yaşanmaktadır. Ölümlü iş kazalarının üçte biri de inşaat faaliyetleriyle ilgili olan çalışma süreçlerinde gerçekleşmektedir.

Ölümlü iş kazası sayısı açısından bir inceleme yapıldığı zaman Türkiye’nin Avrupa Birliği ülkeleri içerisinde birinci sırada olduğu bilinmektedir. Özellikle geçmiş seneler dikkate alındığı zaman Türkiye’nin Avrupa Birliği ülkelerinin ortalamasının 4.5 katı oranında daha fazla ölümlü iş kazası barındırdığı anlaşılmaktadır.

İş kazası istatistikleri Türkiye için inceleme yapıldığı zaman, en çok yaralanmalar ve yüzeysel yaralar öne çıkmaktadır. İkinci sırada çıkıklar ve incinmeler bulunmaktadır. Son olarak da kemik kırıkları yer almaktadır. İş kazalarında yaranın yerine göre bir dağılım yapıldığı zaman en çok kollarda hasar meydana gelmektedir. İkinci olarak bacaklar ve üçüncü olarak da yüz ve kafa bölgesi bulunmaktadır. Yıllara göre iş kazaları grafikleri gibi saatlere göre de incelemeler yapılmaktadır. Saate göre incelendiği zaman iş kazalarının en çok 11:00 ila 11:59 arasında yaşandığı anlaşılmaktadır. Ayrıca yaşanan kazaların dinlenmeler, mesai sonlarına doğru daha çok meydana geldiği görülmektedir. Bunun temel nedenleri için de dikkatsizlik, yorgunluk ve açlık gibi nedenler gösterilmektedir.

Dünya’da İş Kazası ve Meslek Hastalıkları İstatistikleri

İş kazalarının ve meslek hastalıklarının çalışma hayatının en temel sorunlarından biri olduğu bilinmektedir. Uluslararası Çalışma Örgütünün incelemelerine göre 2023 yılı içerisinde dünyada 358.00 ölümlü kaza yaşanmıştır. Aynı şekilde 337 milyon yaralanmalı iş kazası yaşanmaktadır. İş kazalarının sonucunda 1.95 milyon kişinin meslek hastalıklarından dolayı yaşamını yitirdiği görülmektedir. Ölümden dolayı geride kalan kişilerin, sakatlanma halinde gelir kapıları devasa boyutlara kadar ulaşmaktadır. İş kazaları ve meslek hastalıklarının maliyetleri dünya milli gelirinin yüzde beş oranına kadar çıkmış durumdadır. Sosyal koruma faaliyetleri de iş kazalarına ve meslek hastalıklarına karşı alınan önlemlerle geniş bir kavramı kapsamaktadır.

Gelişmekte olan ülkeler içerisinde de iş kazası ve meslek hastalığına bağlı olan sosyal sigorta sistemleri İkinci Dünya Savaşından sonra başlamıştır. Halen gelişmeye devam eden ülkelerinse büyük bir çoğunluğunun bu güvencenin dışında kaldığı anlaşılmaktadır. İş kazası ve güvenlik mevzuatı incelendiği zaman gelişmiş ülkelerde çok daha büyük oranlarla uygulamaya geçildiği anlaşılmaktadır.

Son yıllarda Türkiye için incelenen istatistiklerde iş kazası ve meslek hastalıklarından ötürü ölümlerin arttığı anlaşılmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafınca kanun ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine bağlı olarak iş kazası istatistikleri değerlendirilerek yayımlanmıştır. 511 bin 084 iş kazasının 94.006 oranla kadınlardan kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Ayrıca elde edilen verilere bağlı olarak 207 kişinin meslek hastalığına yakalanmış olduğu saptanmıştır. İş kazası yaşayan çalışanların büyük bir oranının sürekli olarak çalıştıkları atölyelerde yani sabit iş yerlerinde kaza geçirdiği bilinmektedir. Türkiye de iş kazaları istatistiklerindeyse sık iş kazasının da 250 ila 499 çalışanı olan iş yerlerinde yaşandığı saptanmıştır.