Tozla Mücadele Yönetmeliği

Tozla Mücadele Yönetmeliği Neleri Kapsar?

Tozla mücadele yönetmeliği mevzuat içeriği; işyerlerinde meydana gelen toz kaynaklı riskleri önlemek ve mücadele etmek amacıyla hazırlanır. İş sağlığı ve güvenliği kapsamında alınması gereken önlemler için gerçekleşmesi gereken prosedürlerin belirlenmesi için düzenlenir. Asbest ile yapılan çalışmaları da içeren yönetmelik; işyerlerinde gerçekleştirilen hizmetler sonucu toz ve asbest maruziyeti meydana gelebilecek olan işyerlerini kapsar.

Tozla Mücadele Komisyonu

İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdürü ve görevlendirilen Genel Müdür Yardımcısı başkanlığında; Sağlık Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığından birer temsilci ve İş Teftiş Kurulu Başkanlığından bir müfettiş, SGK bünyesinden bir temsilci, genel müdürlük tarafından görevlendirilen bir hekim, bir mühendis veya iş sağlığı güvenliği uzmanı, işverenler topluluğundan bir temsilci, bakanlıkça belirlenen tozla mücadele ve toza bağlı meslek hastalıkları konusunda uzman tıp ve mühendislik fakültelerinden birer öğretim üyesinin de katılımıyla tozla mücadele komisyonu kurulur. Komisyon üyeleri görev süreleri üç yıldır. Yılda iki defa toplanan komisyon, tozla ilgili sektör bazında hazırlanması gereken rehberlere ve rehberlerin hazırlanmasında hangi kuruluşların görev alması gerektiğine karar verir.

İşyerlerinde Maruz Kalınabilecek Tozlar

Çalışma ortamlarında meydana gelen ve yönetmelik kapsamına giren tozlar niteliklerine göre ayrılırlar. Kimyasal özellikleri gereği sağlığınıza zararlı olabildiği gibi zararlı olmayan tozlar da ortaya çıkabilir.

• İnert Toz: Solunum sonucunda akciğerlere ulaşmasına rağmen sağlık için zararlı olmayan tozlardır. Akciğerler üzerinde herhangi bir bozukluğa sebep olmayan İnert toz işyerlerinde sıklıkla karşılaşılan tozlardır.

• Kristal Yapılı SiO₂: Kuvars, Kristobaliti ve Tridimit işlenmesiyle meydana gelen kristal yapılı bir tozdur.

• Lifsi Tozlar: Asbesti ifade etmek için kullanılan lifsi tozlar; boyu enine göre 3 kat daha büyük olan tozlardır.

• Solunabilir Toz: Lifsi tozlara göre boyutları daha küçük olan ve solunmasında sakınca olmayan tozlardır.

Tozla Mücadelede Alınabilecek Tedbirler

Tozla mücadelede alınabilecek tedbirler için işveren bazı sorumluluklara sahiptir. İşveren; çalışma şekli ve yapılan işe göre ortamdaki temiz havayı sağlamalıdır. İhtiyaç duyulan temiz havanın sağlanması halinde solunan tozun çalışan üzerindeki zararı en aza indirilebilir. Temiz havanın sağlanamaması veya alınan önlemlerin yetersiz olması halinde, çalışanlara gerekli ekipmanlar verilmeli ve kullanılması sağlanmalıdır.

Tozla mücadele yönetmeliği içeriğine göre, kontrol ve denetim ile alınan önlemlerin yeterliliği düzenli olarak takip edilmeli ve gereklilikleri yerine getirilmelidir. Ayrıca işyerlerinde meydana gelen toz atıklarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından bildirilen konu ile ilgili mevzuata ve prosedürlere uygun olarak bertaraf edilmesi sağlanmalıdır.

Tozlu İşyerlerinde Risk Değerlendirmesi

Yapılan işler sonucu toz meydana gelen işyerlerinde çalışanların ve çevrenin sağlığını korumak adına risk değerlendirmesi önemlidir. Risk değerlendirmesi sayesinde, işçi ve işverenin sağlığını korumaya yönelik önlemler ile yapılması gereken yeni düzenlemeler sağlanır. Tozlu işyerlerinde korunma sağlanabilmesi için risk değerlendirmesi yapılırken dikkate alınan hususlar;

• İşyerinde bulunan toz çeşiti,

• Tozun sağlık ve güvenlik açısından tehlike ve zararları,

• Maruz kalınan süre, sıklık ve düzey,

• Yönetmelik kapsamında yer alan maruz kalınan sınır değeri,

• Toz ölçümü sonuçları ve

• Önleyici tedbirler

olarak karşınıza çıkar.

İşyeri hekiminin değerlendirme ve toz ölçüm sonuçlarını baz alarak belirlediği periyotlarda radyografi çekimleri yapılır. Sonuçlar ise okuyucu tarafından uluslararası sınıflandırmaya göre değerlendirilerek işverene yazılı olarak bildirilir. SGK’nın meslek hastalıkları tanı yetkisine sahip birimine yönlendirilen çalışan için  oluşturulan rapor işverene iletilir.

Sağlık Gözetimi

Sağlık gözetimi; tozlu işyerlerinde çalışanlar için işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin yetki, görev ve sorumlulukları doğrultusunda periyodik muayeneler ile yapılır. Çalışanların sağlık gözetimi yapılırken, yapılan toz ölçümlerinin sonuçları, risk değerlendirmeleri ve işyerinde meydana gelen toz cinsi göz önünde bulundurularak hekim tarafından belirlenen sıklıkta periyodik olarak tekrarlanır. Kontroller doğrultusunda çalışanların her biri için sağlık kaydı tutulur. Eğer sağlık muayenesi pnömokonyoz için yapılıyorsa yönetmelikte bulunan tanı şeması dikkate alınır.

İş sağlığı ve güvenliğinde tozla mücadele yönetmeliği gereğince gözetimden sorumlu hekim gerçekleştirdiği muayene ve yaptığı tetkik sonuçlarında, önleyici ve çalışanın toza maruz kalacağı işlerde çalışmasını durdurucu tedbirler alabilir. Hekim tarafından alınan tedbirler ve tavsiyeler ile düzenlemeler ve iyileştirmeler sağlanır.

Yönetmelik kapsamına dahil olan asbest, kuvars ve solunumu zararlı olan tozlarla maruziyetin bulunduğu işyerlerinde risk değerlendirmeleri ve toz ölçüm sonuçları baz alınarak  akciğer radyografilerinin çekilmesi sağlanır.

Çalışanların Eğitimi ve Bilgilendirilmesi

Çalışanlar; risk değerlendirmeleri sonucu elde edilen bilgi, işyerindeki tozun çeşiti, toz sebepli meydana gelebilecek sağlık problemleri ve güvenlik riskleri hakkında bilgilendirilir. Ayrıca maruziyet halinde ortaya çıkabilecek meslek hastalıkları, maruz kalma sınır değerleri ve yasal düzenlemeler gibi çalışanı direkt olarak ilgilendiren konularda da bilgi edinmeleri sağlanır. Çalışanları ve kendilerini tehlikelerden korumak adına alabilecekleri önlemler ve kişisel koruyucu ekipmanların kullanılması konusunda yetkinlik kazandırılır.

Kayıtların Saklanması

Çalışana ait dönem içerisindeki yapılan iş, toz ölçüm sonuçları ve kişiye ait sağlık dosyaları ilgili mevzuatta aksi belirtilmedikçe saklanır. Bu süre yönetmelikte çalışanın işten çıkışının ardından on beş yıl olarak belirtilir. Eğer işyerinde çalışılan ortamın barındırdığı tozların sebep olduğu hastalıkların yükümlülük süresi on beş yılı aşıyorsa, evrakların hastalığın yükümlülük süresine göre saklanması gerekir.

Çalışanın başka bir işyerinde mesleğine devam etmesi halinde eski işveren yeni işverene çalışan dosyasını onaylayarak teslim eder. Dilerse çalışan da kendisine ait dosyanın bir kopyasını talep edebilir.