Kanserojen Maddeler için Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?

Kanserojen Maddeler için Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?

Günümüzün en korkulan hastalıklarının başında şüphesiz ki kanser geliyor. Genetik faktörler, çevresel faktörler, gerekse kullanılan eşyalar ve tüketilen gıdaların kanserojen madde içeriyor olması ne yazık ki çağın hastalığını tetikleyen unsurlar. Herkes “kanserojen maddelerin zararları nelerdir? Nasıl önlem alınır?” sorularının cevabını aramaya başladı. Bu konu sizin de ilgi alanınızda ise bilmeniz gerekenleri öğrenmek adına gelin hep birlikte keşfe çıkalım.

İlk olarak “kanserojen madde nedir?” sorusunu ele almakta fayda var. İnsan, hayvan gibi canlılarda, solunum, sindirim yoluyla veya cilde temas ettiğinde vücutta kanser hücresi oluşumuna hız kazandıran, direk kanser hastalığına sebep olan veya oluşturma kapasitesine sahip olan maddelere kanserojen denir.  

Kanserojen Maddelerin Zararları Nelerdir?

Gündelik hayatınızın ve iş hayatınızın hemen her anında farkında olmadığınız durumlarda bile kanserojenler ile karşılaşma riskiniz çok yüksek. Bu maddeler sağlığınız için büyük tehdit oluşturuyor. Soluduğunuz hava dahi vücudunuzda solunum yolları hastalıkları,  akciğer kanseri gibi rahatsızlıklar meydana getirebiliyor. Her yıl 3 milyondan fazla nüfusun; hava kirliliğine bağlı nedenlerden dolayı oluşan akciğer kanserinden hayatını kaybettiğini biliyor muydunuz?      

İçme suyu, kirli ve puslu hava, gıda malzemelerinin işlenmiş et türlerinde (sosis, salam, sucuk, pastırma, jambon v.b.) bulunan kanser yapıcılar, tütün ürünleri, alkollü içecekler, kullanılan ilaçlar, radyasyon, ultraviyole ışınlar, x ışınları ve meslek hayatınızda temas etmek ya da solumak zorunda olduğunuz birçok madde kanserojen madde örnekleri arasında sıralanabilir. Bu örneklerin tümüne uzun zaman maruz kalmak, organlarınızda kanser çeşitlerinin oluşmasına neden olabilir.

Kanserojen Madde Grupları Nelerdir?

Bilim insanları tarafından genel hatları ile kanserojen madde grupları 3’e ayrılır.

• Kötü huylu doku kütleleri (tümör), meydana getirdiği bilinen; A1 Grubu

• İnsan vücudunda tümör oluşturma riski taşıyan, denek hayvanlarında oluşturduğu gözlenenler; A2 Grubu

• Tümör oluşturma tehlikesi taşıyanlar ise B Grubu olarak sınıflandırılır.

IARC (Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı) ise kansere yol açan maddeleri insani tehlikelerine karşı gruplandırıyor.

• İnsana etki edenler 1

• İnsana etki etmesi muhtemel olan moleküller 2A

• İnsana etki etmesi muhtemel olan moleküller 2B

• İnsana etkisine göre sınıflandırılamaz olanlar 3 ve

• İnsana etkisi olası değildir 4

Ayrıca bazı ülkelerin çıkarmış olduğu yasa ve yönetmelikler gereği, kanser oluşturma riski taşıyan bir takım kimyasallar ve katkı maddeleri ise R koduyla ifade ediliyor. R kodu taşıyan moleküller, uzun vadede kansere neden olabilme ihtimali olan kanser yapıcılar olarak gruplanıyor. Kanserojen madde gruplarından bir veya birden fazlasını içinde bulunduran ürünlerin insanlarda yaratabileceği tehlike açısından, kişilerin uyarılabilmeleri doğrultusunda kolayca anlaşılabilen bir takım grafikler belirlenmiştir. Bu grafiklere kanserojen madde işareti deniyor. İşaretler ürün ambalajının kendisinde bulunabildiği gibi, üzerine etiket basılarak da tüketiciye gösterilebiliyor.

Kanserojen Maddelere Karşı Alınması Gereken Önlemler 

Hayat rutininizde hastalık oluşumuna neden olacak riskleri azaltabilmek adına kişisel olarak birtakım önlemler alabilirsiniz. Bu önlemler:

• Tütün ürünlerinin tümünden, pasif içici dahi olmayacak şekilde uzak kalmak,

• Alkol içeren ürünler tüketmemek,

• Dengeli ve sağlıklı beslenmek,

• Beden kitle endeksinizi hesaplayarak, vücut ağırlığınızın doğru olmasını sağlamak,

• Hareketsiz yaşamdan uzak durmak ve düzenli olarak spor yapmak,

• Güneş ışınlarının zararlı etkilerine maruz kalmamaya çalışmak, zararlı etkilere karşı önlem almak,

• Radyasyon etkisi olan alanlardan uzak durmak,

• Gerektiği zaman sürecinde emzirmek,

• HPV ve Hepatit B aşılarını yaptırmayı unutmamak,

• Odun, kömür, gübre gibi katı yakıt kullanımından kaçınmak,

• Hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerden uzak kalmak,

• Düzenli olarak kanser tetkiki yaptırmak,

• İş yeri sahibi iseniz, mesleğiniz gereği siz ve çalışanlarınız, kanserojen maddeler ile karşılaşmak zorundaysanız, iş yerinin gerektirdiği önlemleri almak ya da AYA OSGB gibi iş sağlığı ve güvenliği konusunda hizmet veren firmalardan yardım istemek

sizin kişisel olarak alabileceğiniz önlemlerdir.

Kanserojen Maddeler Yönetmeliği

İş yerleri gününüzün çoğunu zorunlu olarak geçirmek durumunda kaldığınız ortamlarınız olduğu düşünüldüğünde alınması gereken önlemler büyük önem arz eder. Kanserojen Maddeler Yönetmeliği de bu tedbirlerin alınması doğrultusunda hazırlanmış olan bir yönetmeliktir.

Yönetmeliğin amacı; işyerlerindeki mutojen ve kanserojen maddelerin doğurabileceği tehlikelere karşı, çalışanların sağlık ve güvenlik tedbirlerini almak, risklerini en aza indirgemektir.

İşyerlerinin bu konu ile ilgili görev ve sorumlulukları vardır:

• Risk değerlendirmesi yaparak, riski ortadan kaldırmak veya minimum seviyeye düşürmek,

• Kanserojen maddelerin vücuda nüfuz yollarını belirlemek ve önlemlerini almak,

• Kanser yapıcılar ile çalışmak istemeyenlerin, özel isteklerini dikkate almak,

• Risk durumu ortaya çıktığında, maruziyeti azaltmak,

• Kanserojen madde kullanımının zorunlu olduğu durumlarda, kapalı sistemler kullanmak,

• Kapalı sistem kullanımının mümkün olmadığı durumlarda maruziyeti en aza indirmek, belirlenen sınır değerleri aşmamak,

• İstenmeyen sonuçlar neticesinde zararlı maddelerin yayılması halinde, ölçüm sistemleri bulundurmak,

• Çalışma alanının hijyenini sağlamak,

• Görevlileri bilgilendirmek

işveren yükümlülüklerindendir. İş yeri sahipleri sorumluluklarını yerine getirebilmek, doğru bir işleyiş uygulayabilmek adına iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hizmet veren güvenilir firmalardan yardım alabilirler.

AYA OSGB Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi; iş yerinizdeki sistemlerin iyileştirilmesini, düzenlenmesini, yönlendirici hizmetleri ile güvenli çalışma ortamı yaratmanızı ve böylelikle çalışanlarınızın performansını artırmanızı sağlayan profesyonel bir çözüm ortağıdır.