Gece İşte Çalışabilir Raporu Nedir ve Nasıl Alınır?

Gece İşte Çalışabilir Raporu Nedir ve Nasıl Alınır?

Şayet belirtilen istisnai durumdaki kişiler kapsamında yer almıyorsanız ve gece çalışamayacağınıza ilişkin sağlık raporunuz bulunmuyorsa işverenin sizi görevlendirmesi gibi bir durumda gece çalışmak zorunluluğunda olabilirsiniz. Bu konuda yasal bir hakkınız bulunmaz. Ancak;

• Eğer kadın işçi iseniz ve hamileliğinin 24. haftasını aştıysanız,
• Sanayi koluna ait bir işyerinde çalışıyorsanız ve henüz 18 yaşınızı tamamlamadıysanız,
• Engelli iseniz,
• Şayet yeni doğum yaptıysanız ve doğumdan itibaren 1 yıllık süre geçmediyse( bu durum SSK kapsamındaki sigortalılar için geçerlidir.)

İşveren sizi bu durumlarda olduğunuzda gece vardiyasında çalıştırma hakkına yasal olarak sahip olamaz. Şayet çalıştırmak istediğinde geçerli bir nedene dayandığınız için iş sözleşmesi feshi hakkına sahip olabilirsiniz. Bu durumda gece çalışamaz raporu alabilir ve gece vardiyasında çalışmama hakkınızı kullanabilirsiniz. 

Gece Çalışabilir Raporu Nedir?

Gece çalışabilir raporu için gece çalışma süresinin saat aralığının mevzuata göre geçerli olan bir süresi vardır. Gece çalışma olarak ifade edilen saat en geç akşam 8’den başlar ve en erken sabah 6’da biter. Toplamda en fazla 11 saat süren bir saat aralığı olarak nitelendirmek mümkün. Standart çalışma zamanının yarısından fazlası saat 20.00 ve 06.00 gece zamanına denk geldiğinde gece çalışmasından bahsetmek mümkün olur.

Gece çalışmasında ile 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanun ve ek olarak bu konudaki birtakım yönetmelikler, gece çalıştırılması planlanan kişiler açısından işi veren kişieye bir takım yükümlülükler getirir. Buna göre işveren, gece döneminde çalışacak işçileri gece postasında veya vardiyasında çalıştırmadan önce bu çalışma şartlarına uygun olup olmadığını bir sağlık raporu ile belgelemek ile yükümlüdür. 

İlgili Tüzük ve Yönetmelikler ve Kanuna göre “gece çalışmasına uygunluk” düzenlemeleri yapıldığı bilinir. Bu bağlamda gece çalışması planlanan kişilerin gece çalışabilir raporu şartları ile uyum sağlayan kişilerden olması gerekir. 

Bazı işlerin gerekliliklerine ve niteliğine göre ve aynı zamanda yurdun bazı bölgelerinin çeşitli özellikleri kapsamında çalışma hayatına ilişkin “gece” başlangıcının geriye alınması gerekir. Aynı şekilde yaz ve kış saatlerinin ayarlanması, yanı sıra gün döneminin başlama ve bitiş saatlerinin belirtilmesi şartıyla çalışana herhangi bir oranda yüksek ücret ödenmesi gerekir. Aynı zamanda gece çalışmalarında ekonomik bir zorunluluk bulunmayan işyerlerinde çalışanların gece çalışmasını yasak etmek üzere yönetmelikler çıkarılabilir. Öte yandan çalışanların gece çalışmalarının yedi buçuk saati geçmemesi gerektiği de bilinir. 

Gece Çalışabilir Raporunu Kimler Alabilir?

İşveren, gece vardiyasında çalışacak çalışanların işe başlamadan önce mevcut sağlık durumlarının gece dönemlerinde çalışmaya uygun olduğunu belgelemek zorundadır. Aile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkisi verilmiş olan OSGB’lerden alınan bir sağlık raporu ile durumun belgelenmesi gerekir. 

Şayet gece çalışabilir sağlık raporu alamayacak derecede bir sağlık engeline sahipseniz bunu rapor ile belgelemeniz şart olarak görülür. Çoğunlukla kurumsal işletmeler, söz konusu raporun en az 3 farklı doktor imzalı olmasını talep eder. Bunun yanı sıra aile hekimlerinden ya da tek bir hekimden alınacak raporların geçerli olması söz konusu olmaz. Bu sebeple en az 3 doktorlu heyet raporu almakta fayda görülmektedir. 

İşyeri doktorları, söz konusu raporu vermeden önce periyodik sağlık taraması yapar ve işin faaliyet alanına bağlı olarak (gece vardiyasında çalıştırılması planlanan kişiler) ek tetkikler isteyebilir. Ortaya çıkan analizlere göre İşe Giriş Formuna rahatlıkla “Gece Çalışabilir” ibaresi eklenebilir ve söz konusu rapor kişilere işverene vermek üzere verilir. Teslim edilen ilgili rapor, aynı zamanda gece çalıştırılması planan kişilere verilmek üzere de uygun olur. Zira gece çalışabilir bilgilendirmesine özel olarak ayrılmış ve düzenlenmiş bir formun bulunmadığı da bilinir.

Gece Çalışabilir Raporu Nasıl Alınır?

Gece çalışmaya engel yoktur ibaresinin bulunduğu sağlık raporunu alabilmek için bir takım tahlillerin yapılması gerekir. Gece çalışmasına engel yoktur ibareli sağlık raporu ziyaretinizde verilecek periyodik muayene formunda yazacak “gece çalışmasına engel yoktur” ifadesinin yazılması yeterli görülür. Çalışanın işe giriş muayene formunun diğer kısmında ise çalışan ile ilgili bilgiler sorulur. 

Gece çalışabilir raporu nereden alınır sorusu için şunu belirtmek gerekiyor ki; özel hastane ve aile hekimlerinden gece vardiyasında çalışabilmek için sağlık raporu alınamaz. Aile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafınca yetkilendirilmiş olan OSGB firmalarında hekimler tarafından neticeler inceleniyor ve sağlık raporları düzenlenir. Çok tehlikeli ve tehlikeli düzeylerde çalıştırılması planlanan işçilerin işe girişlerinde son yapılan tahlillerine dayanılarak düzenlenen bir sağlık raporu olması zorunlu görülür. 

Gece vardiyasında çalıştırılması planlanan personellerin gece çalışabilir raporu almadan işe başlatılması durumunda yaptırım yani para cezası uygulanır. Ancak Aile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafınca yetkisi bulunan OSGB firmaları, gece çalışabilir raporu verdiğinde bu yaptırımdan sakınılmış olunur. Gece çalışabilir raporu sahibi olabilmek için belirtilen sağlık taramalarından geçilmesi gerekir. 

Nitekim ortaya çıkan tarama sonuçlarına göre işyeri hekimi sağlık raporunu düzenlir. Gece çalışabilir raporunu kimler alabilir sorusuna verilecek yanıt, bu tarama sonuçlarını geçen çalışanlar olarak verilebilir. Gece çalışma durumuna engel olacak bir rahatsızlığı bulunanlar ve engelliler, gece çalıştırılması halinde sağlık bakımından ciddi sorun teşkil edecek durumlarla karşılaşabilir.