Ekranlı Araçlarda Monitörle Çalışırken Dikkat Edilecek Hususlar
Ekranlı Araçlarda Monitörle Çalışırken Dikkat Edilecek Hususlar
İş hayatının yoğun temposunda büyük bir kısmında ekranlı araç kullanımının doğru ve uygun şekilde kullanılması büyük bir önem taşımaktadır. Özellikle ofis çalışanları, bankacılar, mimarlar, editörler, çağrı merkezi çalışanları olmak üzere ekranlı araçlarda çalışan tüm meslek gruplarının, ekranlı araç kullanımından kaynaklanabilecek hastalıklar ve tehlikelere bağlı risklerin değerlendirilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu kapsamda, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30. maddesi gereği Konsey Direktifi ile uyumlu şekilde ekranlı araçlarla sağlanacak çalışmaların, alınacak asgari sağlık ve güvenlik önlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla 16/04/2013 tarihli ve 28620 sayılı Resmi Gazete’de “Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik” yayımlanmıştır. Bu yönetmelikte ekranlı araçlar nelerdir sorusuna yanıt bulabilirsiniz. Ofiste ortamında kullanılan bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar, tablet ve akıllı telefonları, CNC tezgahlarının monitörleri, ultrason cihazı vb. gibi araçları kapsamaktadır. Bununla beraber, kamuya açık bilgisayar sistemleri, işyerlerinde kullanılan taşınabilir sistemler, hesap makineleri, yazar kazalar, yazıcı ekranları vb. araçlar bu yönetmelik kapmasına dahil değildir.
Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği
Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri, yönetmelik kapmasında belirlenmiştir. Ekranlı araçlarda çalışan kişilerin karşılaşabilecekleri temel riskler sırt ağrısı, kas-iskelet bozulmaları, göz problemleri, yorgunluk ve stres olarak kabul edilmektedir. Bu riskler kısa süreli kullanımlarda ortaya çıkmasa da uzun süreli kullanımlarda ortaya çıkabilecek risklerdir. Vücut devamlı olarak maruz kaldığı hareketlerin sonucunu uzun vadede gösterebilir. Bu tarz risklerin önüne geçebilmek için ilk olarak hangi ekipmanın yönetmelik kapması içinde hangi riskleri kapsadığı saptanmalıdır. İşyeri içerisinde yapılacak olan risk değerlendirmesinde özel olarak görme, fiziksel rahatsızlıklar ve streslerle alakalı riskler, bu risklerin yaratabileceği etkiler ve diğer risklerin birbirini tetiklemesinden oluşabilecek etkilerin önlenmesi ya da etkisinin azaltılabilmesi için pek çok iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri alınmalıdır. Bu sayede çalışanların çalışma ortamlarını olabildiğince uygun hale gelmektedir. Çalışma alanının gerekli önlemler alınarak ve sağlık açısından uygun ortamın oluşturulduğu iş yerlerinde, mola saatlerinin düzenli olarak verildiği durumlarda, ekranlı araçlarda çalışan kişilerin hastalık riskleri daha aza inmektedir. Ekranlı araçlarla çalışan hamile kadınlar, engelli bireyler için oluşturulmuş altı özel politika dikkate alınarak, özel duruma sahip çalışanlar için gereken özel tedbirler alınmalıdır. Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik kapsamında, majör işi ekranlı araçlarda çalışmak olan kişiler “operatör” olarak tanımlanmaktadır.
Ekranlı Araçlarla Çalışan Kişilerde Görülebilecek Rahatsızlıklar
Ekranlı araçlarda çalışan kişilerde özellikle uzun dönemde ortaya çıkabilecek birtakım rahatsızlıklar bulunmaktadır. Bu rahatsızlıklar meslek hastalığı olarak da tanımlanmaktadır. Meslek hastalığı, işi dolayısıyla çalışan kişinin rutin olarak tekrarladığı hareketler, duruşlar sonucunca vücudun negatif anlamda tepki vermesidir. Bu rahatsızlıkları şu şekildedir;
Kas ve İskelet Sistemi Bozuklukları
- Karpal Tünel Sendromu
- Bel Fıtığı
- Boyun ve Omurilik Problemleri
- Parmak Sendromu
- -Sırt ve Göğüs Ağrısı
Görme Bozuklukları
- Görme Enfeksiyonları
- Bulanık Görme
- Göz Yorgunluğu
- Geçici Kısa Görüşlülük
Dolaşım sistemi Bozuklukları
- Varisler
Psikolojik Bozukluklar
- Uykusuzluk
- Zihin bozuklukları
Sinir Sistemi Bozuklukları
- Stres ve Gerginlik
- Anti Tepkisel Hareketler
Sindirim Sistemi Bozuklukları
- Kabızlık
- Şişkinlik
Kas sistemi bozuklukları en sık görülen meslek hastalığı olarak bilinmektedir. Yapılan işin niteliğine bağlı olarak el, kol, bilek, omuz ve boyunda ortaya çıkmaktadır. Bu rahatsızlık, çalışma yerindeki düzenin kötü tasarlanmasından veya çalışan kişilerin oturma pozisyonundan kaynaklanabilir. Ekranlı araçlarda çalışan kişilerde sık görülen bir diğer rahatsızlıkta görme bozukluklarıdır. Bu aşama en önemli noktalardan biri ekranlı araçlarda ekran yüksekliği hangi mesafede olmalıdır sorusunun cevabıdır. Ekranlı araca çok yakın mesafeden bakmak, uzun süreli bakmak ve yanlış bir açıdan bakmak göz bozukluklarını tetiklemektedir. Varis oluşumu ise uzun süreli hareketsizlik sonucu kan dolaşımının yeterli olmamasından kaynaklanmaktadır. Bu sebeple ofis içerisinde belirli aralıklarla hareket etmek faydalı bir davranış olacaktır.
Ekranlı Araçlarda Çalışırken Sağlığınızı Korumak için Bazı Tüyolar
Ekranlı araçlarda monitörle çalışırken dikkat edilecek hususlar yönetmelik kapsamında belirlenmektedir. Ancak genel olarak bazı basit egzersizler ve pratiklerle çok daha rahat bir çalışma sağlamak mümkündür. Öncelikle kas ve sinir sisteminizin sağlığını korumak için uzun sürecek çalışmalarınızda düzenli aralıklarla ayağa kalkmalı ve dolaşmalısınız. Bununla beraber esnemek, vücudunuza oksijen almanızı kolaylaştırır. Eklemlerinizi hareket ettirmek ve farklı bir işle uğraşmak size hem fiziksel hem de mental anlamda bir rahatlama yaşatır. Göz sağlığınızı korumak içinse çalıştığınız ekranlı araçta, ekranda bulunan renklerin, parlaklığın ve yazı tipini gözünüzü yormayacak şekilde ayarlamalısınız. Göz odağınızı zaman zaman ekrandan farklı bir noktaya bakarak değiştirmelisiniz. Böylece gözleriniz daha az yorulacaktır. Ekranlı aracınızın üst kenarı, göz hizanıza denk gelecek şekilde konumlandırılmalıdır. Gözünüzü sık sık kırpmak, göz kuruluğunu önleyerek, gözlerinizin daha az yorulmasına yardımcı olmaktadır. Bu aşamada yalnızca monitörün değil, bilgisayarın diğer ekipmanlarının kullanımı da oldukça önemlidir. Örneğin; Klavye hareketli ve ekrandan ayrı şekilde olmalıdır. Çalışan kişinin bileklerini koyabilmesi için bir dayanak ve boşluk olması gerekmektedir. Fare kullanımında ise, vücudu çok yormamak adına fare çalışan kişiye yakın konumlandırılmalıdır. Fareyi kullanırken bilek yüzeye paralel ve dik olmalıdır.