İşverenin İş Sağlığı ve İş Güvenliği Alma Sorumluluğu
İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?
İş yerlerinde çalışanlar için sağlıklı çalışma ortamı hazırlamak, çalışan kişileri çalışma ortamında oluşabilecek olumsuz etkilerden koruyabilmeye iş yeri güvenliği denilir. İşyeri güvenliği ile iş ile işçi arasındaki uyumu en iyi şekle getirebilmek ve olası risk durumlarında ortaya çıkabilecek maddi ve manevi zararları en aza indirmek hedeflenir. Zararlar minimuma indirilirken çalışma şartları ve üretim veriminin arttırılması sağlanır. İş güvenliği denildiğinde iş yerinde ve iş sebebi ile oluşabilecek her türlü sağlık problemlerinin ortadan kaldırılması için çalışmalar yapılır. İsg kısaltmasıyla bilinen iş sağlığı ve güvenliği, işyerinde işin yapıldığı esnada oluşabilecek zararlardan korunmak amacıyla sistemli ve bilimsel bir şekilde yapılan çalışmalara verilen isimdir. Avrupa birliğinde 1980’li yıllardan bu yana yürürlükte olan çalışma ülkemizde 2012 yılında Avrupa Birliğine uyumlanma süreciyle uygulanmaya başlanmıştır.
İşverenin İş Sağlığı ve İş Güvenliği Alma Sorumluluğu
Bir işyerinde çalışan işçilerin haklarını korumaya yönelik olan iş sağlığı ve güvenliği kanunu kapsamında; işverenin iş sağlığı ve iş güvenliği sorumluluğu vardır. İşveren bu sorumlulukları yerine getirmekle mükelleftir. İş sağlığı ve güvenliği almış bir kişi iş yerindeki fiziksel, biyolojik veya kimyasal etkenlerin sebep olduğu veya olabileceği hastalık ve kazalardan dolayı meydana gelen yaralanmaları önlemek ve ortadan kaldırmak maksadıyla prosedürler geliştirir. İş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının asli görevi; iş sağlığına ve güvenliğine yönelik herhangi bir risk veya tehdit varsa bunları ortadan kaldırmaktır. Herhangi bir kaza meslek hastalığı durumu söz konusu ise nedenlerini araştırıp tespit ederek gelecekte bunların tekrar yaşanmaması için gerekli önlemleri alır. İşyerindeki çalışanları potansiyel risk ve tehlikelerden korumak için yöntemler geliştirir. İş yerinde kullanılması uygun olan işçileri olası kaza durumlarında zarar görmemelerine yönelik ekipmanların kullanılmasını sağlar. Bütün işverenler iş yerlerinde bu önlemleri almakla mükelleftir.
İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerini Alma Yükümlülüğünün Sınırı Nedir?
Çalışanlar için sağlıklı çalışma ortamı yaratmak, çalışan kişileri çalışma esnasında oluşması muhtemel olumsuz durumlardan korumaya işyeri güvenliği denir. İşyeri güvenliği ile birlikte çalışan kişiler arasındaki senkronizasyonu en iyi hale getirmek muhtemel risk durumlarında oluşabilecek maddi ve manevi zararları en aza indirmek temel ve esas hedeftir. Böylelikle çalışanlardan alınacak verim maksimum seviyeye yükseltilir. İşverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alma yasal sınırı nedir diye araştırıldığında işverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alma yasal sınırı kanun ve yönetmeliklerle belirlenmiştir. 6331 sayılı kanun ile işyeri sağlığı ve güvenliği işveren yükümlülükleri belirlenmiştir. İş sağlığı ve güvenliği kanunu hem işçilerin hem de işverenin haklarını koruyacak şekilde düzenlenmiştir. İş sağlığı ve güvenliği isg kısaltmasıyla bilinir. İsg Avrupa birliğinde 1980 li yıllardan beri uygulanmaktadır. Ülkemizde 2012 yılında Avrupa birliği uyumlanma süreci ile uygulanmaya başlamıştır. İşveren iş sağlığı ve iş güvenliği mevzuatına uymak zorundadır. İş yerinde güvenlik şefi ve sağlık personeli bulundurmalıdır.
İş Sağlığı ve Güvenliği Planlaması Hangi Sektörler için Önemlidir?
Birçok sektör için oldukça önemli olan iş sağlığı çalışırken güvende hissetmenizi sağlamaktadır. Genellikle tehlikeli iş alanlarında iş sağlığı ve güvenliği oldukça önemlidir. Amacı iş alanlarındaki kazaları önlemektedir. Çalıştığınız sektörde kullanılan alet ve gereçler yüzünden birçok kaza olabilmektedir. Kazaları önlemek veya indirgemek adına iş sağlığı planlaması yapılmalıdır. Her sektörde önem arz etmemektedir. Genellikle inşaat gibi sektörlerde daha önemlidir. Üretimi yükseltmek amacıyla da iş sağlığı ve güvenliğinin faktörü bulunmaktadır. Okullarda da eğitimi verilmektedir. İş sağlığı ve güvenliği dersleri alarak sınavlarına girilmektedir. İşçilerin güvenliği için belirli dersler verilmektedir. Ders ile birlikte pratik yapılması da gereklidir. Herhangi bir kaza anında iş güvenliği uzmanı soğukkanlı olmalıdır. Müdahale esnasında problem yaşanmaması için işçilere de bilgi verilmelidir. Yönetmeliklere ve kurallara uyulması zorunludur. Herhangi bir işe başlamadan önce bu ve benzeri kuralların araştırılması gerekmektedir. İş güvenliği hakkında bilgi alınması gerektir. İş kazaları ve yangın gibi durumlarda kurallar göze alınarak tedbirler alınmalıdır.
İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği İle İlgili Eğitim Verme Zorunluluğu
Her işveren işçi sağlığı ve iş güvenliği işveren yükümlülükleri çerçevesinde çalışanlarına eğitim vermekle zorunludur. İş sağlığı ve güvenliği eğitimi işverenin çalışanlara vermek zorunda olduğu bir eğitimdir. İşverenin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim verme zorunluluğu yasa ve yönetmeliklerle belirlenmiştir. Bu eğitim sırasında çalışana verilmesi gereken zorunlu dersler vardır. Bu dersler:
Temel fizik
Temel biyoloji
Temel kimya
Temel anatomi
Kaza analizi
Risk yönetimi
Makine ve teçhizat
Güvenlik mühendisliği
Mesleki sorumluluk ve Etik
İş sağlığı ve güvenliği ilkeleri
İşveren çalışanlarına bu dersleri vermekle yükümlüdür. İş sağlığı ve güvenliği eğitimi almak çalışana bir takım avantajlar sağlar. Eğitim alan çalışan başka alanlarda da çalışma imkanı bulur. Eğitim alan kişilerin; sivil savunma, acil durum merkezleri ve topluma açık merkezlerde çalışma imkanı vardır.
İş Sağlığı ve Güvenliği İşveren Yükümlülükleri
6331 sayılı kanunun 4. Maddesine göre işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği işveren yükümlülükleri vardır. Bu yükümlülükler şunlardır:
Her türlü mesleki hastalıkların ve kazaların önlenmesi, bilgi ve eğitim verilmesi.
İş yerinde alınan tedbirlere uyulup uyulmadığını kontrol edip uyulmayan hususların tespit edilip giderilmesi.
Mesleki hastalık kaza riski değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
Bilgi ve talimat alanlar haricindeki çalışanların tehlikeli yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.
İş yeri haricindeki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alıyor olmak işveren sorumluluğunu gidermez.
İş sağlığı ve güvenliği konusundaki harcamaları çalışanlara yansıtamaz onlardan tahsil edemez.
Ayrıca işveren tarafından yürütülecek iş sağlığı ve iş güvenliği hizmetleri bulunmaktadır. Buna göre;
İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri,
Çalışanları bilgilendirme hizmetleri,
Çalışanlara eğitim sağlama hizmetleri,
Çalışanların görüşünü alma ve katılım sağlama hizmetleri,
İş yerinde iş organizasyonu yapılırken tehlike ve riskler göz önünde bulundurularak görev dağılımı hizmetleri,
Çalışanlar ilk yardım, yangın ve acil durum planı oluşturma hizmetleri,
Sağlık kontrolü hizmetleri tüm bu maddeler iş sağlığı ve güvenliği işveren yükümlülükleri arasında yer alır.
İşçi Sağlığı İş Güvenliği İşveren Yükümlülükleri
İşveren durumundaki kurum ve kuruluşlarda işlerin daha sağlıklı yürütülebilmesi için huzurlu bir iş ortamı yaratılması gerekir. Yaşanabilecek olumsuzlukların en aza indirilmesi için işveren işyerinde huzurlu ve güvenli iş ortamını oluşturmalıdır. Bu ortamın yaratılması için işveren, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve çalışanlar ortak bir çalışmayı uyum içinde yürütmek durumundadırlar. Olası risklerin azaltılması için yapılacak çalışmalar her işyeri için farklılıklar gösterir. Yeterli iş alanlarına sahip olmayan işyerlerinde kaza riski artacağından işveren iş için yeterli alan sağlamalıdır. İşveren bunları yerine getirmek için iş güvenliği işveren sorumlulukları bölümünü yerine getirmelidir. İşletmede iş güvenliği şefi bulundurmak işverenin yükümlülükleri arasında yer alır. İş yerinde sağlık personeli bulundurmak işveren yükümlülükleri arasında önemli yer teşkil eder. İş sağlığı ve iş güvenliğinin önemi hem işçiler hem de işveren için büyüktür. Çalışma süreleri mevzuatta belirtilen süreleri aşmamalıdır. Çalışanlar kapasitelerinin üzerinde çalışmaya zorlanmamalıdır. Yapılacak iş için en uygun çalışma metodunun kullanılması işverenin sorumluluğundadır. Olası kaza ve hastalık risklerine karşı çalışanlar sık sık uyarılmalı ve gerekirse kontrolleri yapılmalıdır. Tüm bunlara ek olarak çalışanlar arasında kendini iyi hissetmeyen bir çalışan varsa dinlenmeye alınmalıdır.