Davranış Odaklı İş Güvenliği

Davranış Odaklı İş Güvenliği

Davranış odaklı iş güvenliği çalışanların iş güvenliği hakkındaki bakış açılarına, güvenli çalışma ortamı oluşturabilmek adına gerçekleştirdikleri faaliyet ve davranışlarına etki ederek iş yerindeki güvenliği ve sağlığı artırıp iyileştirmek adına  gerçekleştirilen yöntemlerdir. Davranış odaklı iş güvenliği sayesinde risk yönetimleri uygulamaları ve istatistikleri bir araya getirilerek daha sağlıklı ve güvenli iş ortamları oluşturulurken çalışma veriminin de artması amaçlanır.

Davranış odaklı iş güvenliği sayesinde iş yerinde önlenebilir nitelikte olan kaza ve yaralanmaları azaltmak mümkündür. Önlenebilir kazalara sebep olan faktörler genellikle; uygunsuz malzemelerin kullanılması, yetersiz eğitim, bilinçsiz ve dikkatsiz çalışmalardır. Bu tür kazalar davranış temelli olduğundan, davranış değişikliği ile önlenme şansı da çok yüksektir. Davranış odaklı iş güvenliği, iş sağlığı güvenliği uzmanları tarafından verilen eğitimler ile personellere verilir. Davranış odaklı güvenlik yönetimi iş yerlerinde meydana gelebilecek riskli davranışların en aza indirilmesini sağlamada ve güvenli davranışların benimsetilmesinde yardımcı olur. Psikolojideki davranışçı yaklaşımın temel varsayımları üzerinden hareket eder ve riskli ya da güvenli davranışın açık şekilde tanımlanmasını sağlar.

Davranış Odaklı İş Güvenliği Nedir?

Davranış temelli iş güvenliği, çalışan kesimin iş sağlığı ve güvenliği bağlamındaki güçlü ve zayıf olan yönlerine odaklanarak mevcuttaki durumun ortaya çıkarılması ve gereken iyileştirmelerin en etkili biçimde planlanarak uygulanması için önemlidir. Davranış odaklı iş güvenliği eğitimi sonrasında saptanan KPI ölçümleri ile farkındalığın artırılması, kazaların önlenmesi ve İSG kurallarına uyumun sağlanması, dikkat edilmesi gerekenlerin belirlenmesi, daha verimli ve daha güvenli iş ortamlarının oluşturulması hedeflenir.İş sağlığı ve güvenliğini sağlamak üzerine tasarlanan tüm tasarılarda olduğu gibi davranış odaklı iş güvenliği yaklaşımında da çalışanların korunması ve iş kazalarının önlenmesinin sağlanması asıl amaçtır. Davranış odaklı iş güvenliği prosedürü gereği üretkenliği ve verimliliği yükseltmeye yardımcı olan tüm faaliyetler kolaylıkla yapılabilir.

Kazaların büyük çoğunluğu dikkatsizlik ve bilinçsizliğin yol açtığı hatalı davranışlar sebebiyle meydana gelir. Fakat davranış odaklı iş güvenliği sayesinde kazaların büyük oranda önüne geçilebileceği gibi maddi sonuçların ve tedavi masraflarının da azalması sağlanabilir. Aynı zamanda bu yöntem ile çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve proaktif risk yönetimi ile çalışanların motivasyonunun artması sonucunda daha mutlu bir iş ortamı da kaçınılmaz olur.

Davranış odaklı iş güvenliği yaklaşımının temelinde davranış değişimi bulunur. Hatalı davranışların tespiti ve etkin şekilde doğru yönlendirilmesi ile gerçekleşen değişimler gereklidir. Hatalı davranışın hangi konuda olduğu ve sebepleri, odaklanılması ve ölçümleri yapılması gereken noktalardır. Ekipman kullanımı, çalışma ortamının yetersizliği, çalışma sürecinin ve politikalarının ya da doğru risk değerlendirmelerinin yapılmamış olması hatalı davranışa sebebiyet vermiş olabilir. Tüm bunların bazı gözlem ve ölçümler sonucunda tespit edilmesi ve düzenlenmesi davranış odaklı iş güvenliği sayesinde gerçekleşir.

İş güvenliği uzmanları tarafından verilecek eğitimler sonucunda personellerin daha bilinçli ve bilgili olmaları amaçlanır. Bu bağlamda özellikle hata ve kaza riskinin yüksek olduğu çalışma ortamlarındaki risklerin en aza indirilmesi ve acil durumların önüne geçilmesi adına iş güvenliği eğitimlerinin en iyi şekilde verilmesi ve personel tarafından özümsenmesi gerekir. Bu sayede çalışma ortamlarında oluşabilecek felaketlerin de önüne geçilebilir.

Davranış Odaklı İş Güvenliği Uygulamaları

İnsan davranışlarındaki değişimler, öğrenme etkinlikleri sonucunda meydana gelir. Öğrenme ve davranış değiştirme süreci ömür boyu sürebileceği gibi kısa süreli olması da mümkündür. Kişinin öğrendiklerini, yaşam içerisindeki aktivitelerine ve iş yaşamına katması ve uygulaması da beceri olarak tanımlanır. Becerinin sürekli hale gelmesine ise davranış değişikliği adı verilir. Davranışın değişikliğinin temelinde bilgiyi öğrenme ve uygulama yatar. Davranış odaklı iş güvenliği yaklaşımı bağlamında; çalışanların ihtiyacı olan bilgiyi uygun zamanda uygun yöntemlerle vermek önemlidir. Ancak bu sayede bilginin öğrenilmesi ve uygulanması sağlanabilir. Etkili ve doğru planlama ile gerçekleşebilecek bu durum, davranış odaklı iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının temelini oluşturur. 

Pozitif iş güvenliği kültürü oluşturmaya odaklanan davranış odaklı iş güvenliği uygulamaları, bazı temel noktaları kapsar;

• Uygulamalar gerçekleştirilirken yönetimin iş sağlığı güvenliği konusunda tam bir destek sunuyor olması.

• Çalışanlarla doğru iletişim teknikleri ile iletişim kuruyor olması.

• Çalışanların kendi arasındaki iletişimleri uygulamaların etkili olması açısından önemlidir.

• İş sağlığı ve güvenliği gibi çalışma güvenliği hakkında pozitif etkileri olan uygulamalar yönetim biçimi olarak kabul edildiğinde ve geliştirilmeye çalışıldığında hem uygulanması hem de davranış haline getirilmesi kolaylaşır.

• İş sağlığı güvenliği politikasını ve stratejilerini geliştirmek ve uygulamak.

• Çalışanların katılımını sağlayarak daha büyük ve etkili bir çalışma güvenliği ortamı yaratmak.

• Güvenli davranışları tanımlamak .

• Risk yaklaşımını benimsemek.

• İş ortamını güvenli hale getirmek .

• Bilgi paylaşımı.

• İş sağlığı güvenliği çalışmasını ölçmek.

• Ekip çalışmasını geliştirmek .

• İş güvenliği kültürünü oturtmak için faydalıdır. Ancak iş güvenliğinin oturmasının ardından, davranış odaklı iş sağlığı güvenliği programı oluşturmak ve uygulamaya dökmek mümkün olabilir.

İş güvenliği kültürünün oturduğu bir iş yerinde bulunması gerekenler;

• Eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi.

• Eğitim etkinliklerinin değerlendirilmesi.

• Denetim sıklığının ayarlanması ve yatırımların iş sağlığı güvenliği faaliyetlerini kapsayacak şekilde düzenlenmesi.

• Sorunların önceden tespit edilmesi.

• Personel değerlendirmelerinin yapılması.

• İş sağlığı güvenliği konusundaki gelişmelerin gözlenmesi.

Davranış odaklı iş sağlığı güvenliği yaklaşımı; çalışanların temel iş sağlığı ve güvenliği bilgi birikimlerinin geliştirilmesinin ardından uygulanabilinen bu süreç, çalışma hayatıyla her zaman iç içedir.