Boğulmalarda İlk Yardım
Boğulmalarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?
Suda boğulma vakaları çerçevesinde yapılan ilk yardımı anlatmadan önce “Suda boğulma nasıl olur?” konusundan bahsetmekte fayda var. Suda boğulma kavramı, nefes borusunun kasılarak akciğerlere girmiş olan sular nedeniyle solunumunun durmasını işaret eder. Bu durumda boğulan kişiye yapılması gereken ilk müdahale ve yöntem ise kalp masajı ve suni solunum olmalıdır. Buna istinaden ölümle yaşam arasında kalan saniyelerin dahi daha değerli olduğu durumda suni solunumun su içinde de yapılabildiğini belirtmek gerekir. Fakat bu noktada önemli bir ayrıntıya değinmek gerekir. Kişinin boyunu geçecek kadar derin bir suda bu müdahalelerin yapılması imkânsız olacağı için boğulan kişinin hızlı şekilde kıyıya çekilmesi önemli bir ayrıntıdır.
Suda boğulmalarda ilk yardım yapılırken öncelikle belirli adımların öğrenilmiş olması gerekir. Suda boğulan bir kişiye uygulanması tavsiye edilen ilk yardım müdahaleleri şu şekilde özetlenebilir:
- Boğulma tehlikesi yaşamış olan kişiye öncelikle can simidi, can yeleği gibi suda batmayan araçların atılması gerekir. Eğer bunlar etrafta yoksa uzun bir ip ve sopa gibi araç gereç ile yardım edilebilir.
- Suda boğulma tehlikesi yaşayan kişinin karaya çekilmesinin ardından hemen uygulanacak ilk adım, 112 yardım çağrısıdır.
- Ekiplerin olay anına gelene kadar ise suda boğulan kişinin sırt üstü yatırılarak nabzının ve soluk alıp vermediğinin kontrol edilmesi önerilir. Solunum ve nabzın olduğu kişiler sonrasında kurtarma pozisyonuna getirilerek sağlık ekiplerinin beklenmelidir.
- Hasta giyinik şekilde ise kemerinin ve yakasının gevşetilmesi gerekir. Eğer varsa takma dişinin çıkarılması, ıslak kıyafetlerinin çıkarılarak battaniyeye sarılması da önemli detaydır.
- Şayet sudan kurtarılan bir kişinin nabzı ve solunumu yoksa yardım çağrısı yapıldıktan sonra ağızdan suni teneffüs yapılması önerilir. Kişi eğer soluk veriyorsa kişinin baş tarafı yana çevrilir ve bu hareketin tam olarak 5-6 defa tekrarlanması gerekir. Sonra ise kurtarma pozisyonuna getirilmesi gerekir.
Her türlü acil durum vakalarında olduğu üzere sularda boğulma vakası konusunda da ilkyardım kurallarını iyi bir şekilde bilinmesi gerekir.
Suda Boğulma Türleri
Denizde boğulmalarda ilk yardım türlerinde uygulanacak adımlar çok çeşitli olmakla beraber bu grupta iki alt boğulma türü bulunur:
- Suyun yutularak boğulma durumu: Suyun yutularak boğulma vakalarının yaşandığı durumlarda neredeyse %80 gibi bir oranla akciğerlerde tamamen veya az olacak şekilde suların dolması şeklinde görülür. Bu tür bireylerde yutulmuş olan suyun derecesi kadar, suyun tatlı veya tuzlu olmasının da büyük payının olduğunu belirtmek gerekir.
Örneğin; tatlı suda boğulma tehlikesi yaşayan kişilerde akciğer hava keseciklerinin yüzey gerilimlerinin azalması sonucu tamamıyla kapanma süreci gerçekleşir. Bu nedenle akciğerlere gelmiş olan kanın temizlenmeden yeniden dolaşıma katıldığı bilinir. Bu da kalp yetersizliğine sebebiyet verir.
Tuzlu suda boğulma tehlikesi yaşanılan vakalarda ise sodyum klorür miktarının fazla olması sebebi ile kan sıvısının damarlardan akciğer yolu ile hava keseciklerine sızdığı bilinir. Bu tür bir sızıntı ise hastanın kendine gelmesinden sonra da devam edebileceğinden dolayı kişilerin minimum 48 saat gözlem altında tutulması önem teşkil eder.
- Kuru boğulmalar: Suda yaşanan boğulma vakalarının yaklaşık %20 civarında akciğerlerde çok az bir sıvının olduğu tespit edilir. Bu tür vakalarda ise ani bir şekilde gelişen gırtlak spazmının geçirilmesi nedeniyle gırtlağın tamamıyla kapanarak akciğerlere sıvı girmesini engeller. Bu nedenle kişiler nefes alamaz.
Sizler de boğulma türleri hakkında detaylı bilgiye sahip olmak isterseniz AYA OSGB firması tarafından sunulan danışmanlık hizmetinden faydalanabilirsiniz.
Bebeklerde Boğulma Riski Nasıl Önlenir?
Solunum yolu tıkanmaları, daha küçük yaştaki bebeklerde özellikle ek gıdaya geçildiği vakit çok daha sık görülür. Solunum yolunda ise tam ve kısmi olmak üzere iki tip tıkanmadan söz etmek mümkün.
Tıkanma yaşayan bebekler nefes alabilirken öksürür. Böyle bir durumda ise öksüren bebeğin sırt kısmına vurulmaması gerekir. Bebekte öksürüğün zayıflaması, morarma gibi durumlar görüldüğünde “Bebeklerde boğulmalarda ilk yardım nasıl yapılır?” sorusunun yanıtını bilmek gerekir.
Eğer bebek 1 yaşında ise:
- Bebeği diz üzerine veya kola yerleştirdikten sonra işaret parmağınızı ağzının içine sokmanız gerekir. Ardından başının aşağıya bakacak şekilde olmasına özen göstererek bebeğin yüz üstüne döndürülmesi gerekir.
- 5 defa el bileğinizin iç kısmı ile birlikte bebeğin sırt kısmına ve kürek kemiklerinin arasına hafifçe vurmanızda fayda var.
- Yabancı cismin çıkıp çıkmadığından emin olmalısınız. Çıkmadıysa eğer bu defa bebeğin başının aşağıda olacak biçimde sırtüstü çevrilmesi gerekir.
- Bebeğin daha sonra göğüs kafesinin altı ile göbek deliğinin arasında yer alan kısmın ortasına iki parmağınızla birlikte 5 kez bastırdıktan sonra itme hareketi yapmanız gerekir.
- Yabancı cisim çıkana değin bu işlemi bu şekilde tekrarlamaya özen göstermelisiniz.
Eğer bebek 1 yaşından büyük ise boğulmalarda ilk yardım nasıl yapılır?
- 1 yaşından büyük olan bebeklerde boğulmada ilkyardım kurallarının uygulanması için öncelikle bebeğe arkasından sarılmanız gerekir.
- Bir elinizi, baş parmağınız üste gelecek şekilde yumruk yapmanız daha sonra da karın bölgesinin göğüs kafesi ve göbek deliğin arasında kalan kısmına yerleştirmeniz gerekir.
- Diğer elinizi ise yumruğunuzun üzerine gelecek biçimde birleştirmenizin ardından bebeği 5 kez kuvvetli bir biçimde kendinize doğru çekmeniz gerekir.
Bu işlemi, daha sonra boğazından çıkana kadar veya sağlık ekibi gelen kadar tekrarlamanız gerekir.
Yemek Yerken Tıkanma Vakaları Nasıl Önlenir?
Yemek yerken boğulmalarda ilk yardım konu başlığının detaylarına yer vermeden önce bu tür riskle karşılaşan risk gruplarını bilmekte fayda var. Solunum problemleri ile karşı karşıya kalan aşırı kilolu bireyler yani obezler kişiler, yedikleri gıdaların nefes borusuna kaçmasına çok daha eğilimli bir hâle gelir. Bununla birlikte diş ve ağız yapısının bozuk olduğu, eksik dişleri olan kişilerin, yedikleri gıdalar sebebiyle boğulma durumlarını çok daha sık yaşarlar. Özellikle diş gelişimi ve ağız gelişimlerini henüz tamamlamamış olan çocuklarda, boğulma riski daha yüksek olur.