TOKLUK KAN ŞEKERİ NEDİR?

TOKLUK KAN ŞEKERİ NEDİR?

 İlk yemek lokması yutulduktan ortalama 2 saat sonra ölçülen kan şekeri testine tokluk kan şekeri denmektedir. Özellikle hastanelerde tokluk kan şekeri testi yapıldıktan sonra, her hastanın aklından tokluk kan şekeri kaç olmalı sorusu geçmektedir. Tokluk kan şekeri değerleri kişiden kişiye farklılık gösterse de normal ve normal dışı durumlar belirgin olarak kendini göstermektedir. Tokluk kan şekeri normal değeri 50 mg/dl - 140 mg/dl aralığıdır. Fakat bu değerin 140 mg/dl – 200 mg/dl aralığında seyretmesi tokluk kan şekeri yüksekliği anlamına gelmektedir ve gizli diyabet yani gizli şeker hastalığı denen durumun ortaya çıktığını gösterir. Bu değerin 200 mg/dl üzerine çıkması da diyabet, halk ağzıyla bilinen anlamıyla şeker hastalığının var olduğunu göstermektedir.

İlk yemek lokmasını yuttuktan iki saat sonra yapılan ölçümde, değerin 60 mg/dl’nin altında seyretmesi tokluk kan şekeri düşüklüğü olarak isimlendirilir. Tıptaki adıyla hipoglisemi olarak adlandırılan bu durumun nedenleri arasında dengesiz ve düzensiz beslenme, karbonhidrat bakımından zengin beslenme gibi etkenler sayılabilir. Gerginlik, fazlasıyla sinirli ve asabi olma, nabzın yükselmesi durumu, terleme, titreme, aniden gelen üşüme, duygu durum bozukluğu ve kaygı halinde olma, mide bulantısı, bilinçsel işlevlerde yavaşlık, çok sık baş dönmesi, görme sorunları ve bulanık görme, ağız bölgesinde özellikle dil ve dudaklarda uyuşma, şiddetli baş ağrısı gibi etkiler tokluk kan şekerinin düşüklüğü durumunda ortaya çıkan belirtilerdir. Tokluk kan şekeri değerinin normal seviyeye çıkarılabilmesi için yapılabilecek bazı şeylerden bahsetmek gerekirse:

• Dengeli ve düzenli beslenmek.

• 3 ana ve 3 ara öğün şeklinde beslenmek.

• Öğün aralarının çok uzun olmamasına özen göstermek.

• Düzenli egzersiz yapmak.

• Düzenli doktor kontrolünden geçmek

şeklinde sıralayabiliriz.

Tokluk Kan Şekeri Sınırı

 Tokluk kan şekeri sınırı değerlendirilmesinde, alt sınır 100 mg/dl ve üst sınır 200 mg/dl olarak kabul edilmektedir. Normal tokluk kan şekeri değerini korumak için beslenme alışkanlıklarınızı doğru şekilde oluşturmanız ve her besin grubundan yeterli derecede tüketmeniz gerekir. Kan şekerinin yükselmesinin en büyük etmeni fazla ve yanlış karbonhidrat tüketimidir. Karbonhidratlar vücudun ana glukoz kaynağıdır ve enerji deposudur fakat fazla kullanımı sağlıklı olmayan durumları meydana çıkarır. En çok karbonhidrat ekmeklerde, patateslerde, sebzelerde, meyvelerde ve pirinçte bulunur. Bununla birlikte paketli gıdalar, şekerlemeler ve çikolatalar da oldukça yüksek miktarda karbonhidrat içeriğine sahiptir. Fazla karbonhidrat tüketimi demek bağırsaklardan fazla şeker emilmesi ve buna bağlı olarak da kan şekerinin yükselmesi demektir. Ayrıca bunlarla birlikte stresli bir yaşama sahip olmak, fazla yemek yemek, vücuda gerekli olan insülin miktarını karşılayamamak, yeterli su tüketmemek gibi faktörler de bu değerin normalin üstüne çıkmasına sebebiyet vermektedir. Görme problemleri yaşamak, sürekli idrar yapma ihtiyacı hissetmek, ağızda oluşan ve geçmeyen kueuluk hissi tokluk kan şekerinizin yüksekliğini belirtir. Bu belirtiler dikkate alınır ve tedavi sağlanırsa oluşabilecek pek çok ciddi hastalığın da önüne geçilebilir. Tokluk kan şekerinin düşürülebilmesi için yapılması gerekenlerden bazılarını sıralayacak olursak:

• Tam tahıllı gıdalarla beslenmeye özen gösterilmelidir.

• Şeker, un, nişasta gibi gıdalardan uzak durulmalıdır.

• Öğün atlamamaya özen gösterilmelidir.

• Şeker takibi düzenli olarak yapılmalıdır.

• İdeal kiloyu korumaya özen gösterilmeli ve bol su tüketilmelidir.

• Paketli gıdalar yerine meyve tüketimiyle şeker ihtiyacı sağlanmalıdır.

• Doktorun vermiş olduğu ilaçlar düzenli olarak kullanılmalı ve kontroller ihmal edilmemelidir.

• Uzun süreli açlıktan uzak durulmalıdır.

• Ara öğünlere önem verilmelidir.

Tokluk Kan Şekeri Nasıl Ölçülür?

Tokluk kan şekeri sonucunun doğru olması için ölçümün doğru bir şekilde yapılması gerekir. Yemek yedikten iki saat sonra ölçülen bu değerin iki farklı ölçüm yöntemi vardır. Bunlardan birincisi parmaktan alınan ve glukometre cihazıyla ölçme yöntemiyken diğeri direkt olarak damardan kan alınması yoluyla ölçme yöntemidir. Parmaktan ölçüm yönteminde, cihazın kalem şeklindeki iğnesi parmağa batırılır ve çıkan ilk kan bir pamuk yardımıyla silinir. Ardından ikinci çıkan kan, cihazın stribi ismindeki çubuğuna yerleştirilir. Cihaz, ölçümü birkaç saniye içinde yapar ve sonucu gösterir. Glukometre cihazı, tercih eden kişilerin evinde de bulunabilen ve hastaların kendi kendine de ölçüm yapabilmesine olanak veren bir cihazdır. Bu cihaz çıkan değerleri kaydedebilme özelliğine de sahip olduğu için günden güne değerlerin nasıl seyrettiği de takip edilebilmektedir. Özellikle insülin alan diyabet hastalarının doktorun önerdiği sıklıkta ölçüm yapması ve takip etmesi gerekmektedir. Ayrıca şeker yüklemesi yöntemi de kullanılan bir başka yoldur. Hastanın vücuduna oral yolla şeker verildikten iki saat sonra damardan kan alınarak da hastanın tokluk kan şekeri değerlerine bakılabilmektedir. 

Tokluk Kan Şekeri Ne Zaman Ölçülür?

Mideniz yemek yedikten sonra besinleri hızlıca sindirdiği için kan şekeriniz de hızla yükselir ve insülin değeriyle kan şekeri normalin dışına çıkar. Yemek yedikten iki saat sonra ise bu değerler normal seviyeye indiği için tokluk kan şekerinin değeri yemekten iki saat sonra ölçülür.

Açlık kan şekeri ile tokluk kan şekeri arasındaki farklılığı açıklamak gerekirse, açlık kan şekeri 8 – 12 saat arası bir açlığın ardından ölçülen kan şekeri değeridir ve kişide hipoglisemi veya hiperglisemi olup olmadığı hakkında bilgi verir fakat tek başına yeterli olan bir test değildir. Her iki test de diyabet hastalığının tanı ve tedavisi için oldukça önemlidir.