İSG’de Kulak Koruyucu Nasıl Seçilir?
İSG’de Kulak Koruyucu Nasıl Seçilir?
Gürültülü bir ortamda kişinin kulak koruyucu olmadan uzun süre aşırı bir sese maruz kalması duyma yetisine zarar verir. İnşaat, demir çelik, sanayi, poligon ve taş ocakları gibi yerlerde çalışan işçiler kesinlikle kulak koruyucu kullanması gerekir. İşyerlerinde 80 dB (A) sınırı olan gürültü ölçüm değerini geçtiğinde tıkaç ya da koruyucu işçiler tarafından kullanılmalıdır. Her fabrikanın makineleri, çalışılan ortamdaki gürültü düzeyi farklı olduğu için seçilecek olan kulak koruyucu tipleri değişmektedir. Asıl amacın faaliyet alanında çalışan işçinin çevreyle iletişimini koparmadan gürültüyü minimize etmektir. Kulak koruyucuları kesinlikle yüksek sese maruz kalan işçi veya onların temsilcileri tarafından seçilmelidir.
İş güvenliği ve sağlığı açısından kulak koruyucuları işçinin ana ekipmanları içinde yer alır. Her fabrika yaptığı işe ve gürültü ortamına göre işçisine iş kulaklığı sağlamalıdır. Bu aşamada denetimler iş güvenliği uzmanı tarafından da yapılır. AYA OSGB bir iş güvenliği birimi olarak işçi sağlığı ve güvenliği için her konuda hizmet vermektedir. Teknolojinin geliştiği küresel dünyada sesin var olmadığı bir çalışma alanı düşünmek çok zordur. Ulaştırma ve ağır sanayi gibi sektörlerde çok yüksek desibellere ulaşan sesler olmaktadır. Bu durum hem kişinin çalışmasını hem de ilerleyen durumlarda sağlığını kötü etkiler. Hatta dikkat dağınıklığına sebep olup iş kazalarına neden olabilir.
Çalışma Ortamında Gürültünün Sebep Olabileceği Sorunlar Nedir?
Temel olarak gürültünün insana zarar vermesi sesin şiddeti, maruz kalınan süre ve değişimi ile alakalıdır. Kişinin sağlık durumu, psikolojisi ve çevre de yüksek sesten etkileyen faktörler arasında yer alır. Bu nedenlerden dolayı işyerlerinde düzenli olarak yetkili kuruluşlarca ses ve sağlık denetimi yapılmalıdır. Çok fazla gürültünün tespit edildiği işletmelerde önlemler alınarak çalışanların güvenli ve sağlıklı çalışabileceği ortamlar sağlanmalıdır. Bunun yanında yüksek sesin yol açtığı bazı sorunlar aşağıda sıralanmıştır.
- Kulak çınlaması
- Baş dönmesi ve ilerleyen durumlarda bulanık görme
- Normal ortamlarda ya da telefonda yüksek sesle konuşma
- Müzik dinlerken ya da televizyon izlerken sesi sonuna kadar açma
- Kulakta tıkanmalar ve işitmede azalma
Yukarıda sayılanlar işçi sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve etkisini günlük hayat içinde de devam ettiren sorunlardır. Kulak koruyucusu veya tıkaçlar yaşanacak benzeri durumları en aza indirerek çalışan işçinin verimini artırır. Aksi durumda konsantrasyon bozularak üretimde düşüklük yaşanabilir. İşitme kaybı, baş dönmesi ve kulak tıkanıklık gibi durumlarda kişi acilen bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
Kulak Koruyucu Seçimi Yapılırken Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir?
Gürültü düzeyine ve çeşidine göre doğru kulak koruyucu seçilmelidir. Piyasada onlarca farklı biçim ve özelliğe sahip kulak tıkaçları mevcuttur. Bazıları ses yalıtımını nerdeyse 5 dB (A) kadar indirir. Fakat en çok sesi absorbe eden koruyucu en iyisidir gibi bir mantık çalışma hayatında doğru değildir. İşyerlerinde amaç işçinin etraftaki uyarı sinyalleri duyma ve iletişim seslerine karşılık verebilecek seviyeye kadar ses yalıtımını sağlamaktır. Bu açıdan kulak koruyucu seçilirken dikkat edilmesi gerekenler aşağıda ifade edilmiştir.
- Seçilecek kulak koruyucu çalışılan ortamdaki gürültü seviyesinin 15 db (A) aşağı indirecek olan modellerden olmamalıdır.
- Kulak koruyucusu ulusal standartlara uygun olarak seçilmelidir.
- Çalışma ortamında ki gürültü tespiti uzmanlar tarafından yapılıp belirlendikten sonra işçi ya da işçi temsilcisinin bizzat katılması kulak koruyucu seçilmesi gerekir.
- Kulak tıkacı kaliteli malzemeden kulağa zarar vermeyen malzemeden yapılanları tercih edilmelidir.
Sayılan özellikler işletme ve gürültüye göre genel ifadelerdir. Daha sonra iş güvenliği uzmanı tarafından ortamdaki gürültü seviyesine göre işçiye özel kulak koruyucuları belirlenebilir. Türkiye Avrupa ülkelerinde de kullanılan EN standartlarına uygun ürünler kullanmaktadır. Standartlara göre ses basınç seviyesini ölçmek için kullanılan metotlara göre kulak koruyucuları belirlenmelidir.
Kulak Koruyucu Tipleri Nelerdir?
Aslında herkesin denizde, yüksek seste veya benzeri yerlerde kulağı korumak için kullandığı tıkaçlar vardır. Fakat gürültü seviyesinin yüksek olduğu işyerlerinde çalışan işçilerin kullandıkları kulak koruyucu tipleri diğerlerinden farklıdır. Sıradan bir kulak tıkacı sadece belli sesleri en aza indirgeme ya da sesi kesme işlevi vardır. İşçilerin kulak koruyucuları ise kulağa zarar vermeyen, özel seçilmiş, yalıtım seviyesi belirli bir desibele göre ayarlanmış ürünlerdir. Çok farklı modeli ve çeşidi olan ürünlerin bazıları diğer iş ekipmanları ile birlikte kullanılabilir. Örneğin yapılan işte hem baret hem de tıkaç kullanılması gerekiyorsa barete bağlı kulak koruyucuları tercih edilmelidir.
Her insanın kulak anatomisi ve yapısı farklıdır. Buna bağlı olarak bazı kişilerde kulak derisi hastalığı da olabilmektedir. Bu gibi durumlara sadece kişiye özel kulak tıkaçlarının kullanılmasında fayda vardır. Büyüklük, şekil, ağırlık, kordon ve malzeme olarak farklı tiplere göre ayırabileceğimiz kulak koruyucuları vardır. Burada önemli olan nokta çalışan işçinin kolay kullanımı, tıkacı sağlıklı bir şekilde takabilmesi ve elbette ki gürültüyü büyük ölçüde önlemesidir. Rahat çıkarıp takma da işçi için kriterlerden biridir. Çoğu işçi iş eldiveniyle çalışır. Gerekirse eldivenle çıkarılıp takılacak kulak tıkaçları seçilmelidir.
Kulağında hastalık bulunan kişilerin manşonlu kulaklık takması tavsiye edilir. Eğer kulaktan bir ikaz ya da talimat alması gereken durumlar varsa uzaktan görülebilen yanıp-sönen kulak tıkaçları tercih edilmesi uygundur. Uzun çalışma saatlerinde kulak içi ve çevresi terleyebilir. Böyle durumlar için hijyenik ve yumuşak kulaklıklar sağlık için önemlidir. Vardiya amiri ve iş güvenliği uzmanı düzenli olarak ekipmanların eksiksiz ve tam olarak kullanıldığından emin olmalıdır.